Martin Luther-Bir Papazın İsyanından Devrime

 

                Martin Luther, 10 Kasım 1483 ve 18 Şubat 1546 yılları arasında yaşamış olan üniversite profesörü Alman bir keşiştir.

Martin Luther’in Keşiş Olmaya Karar Verdiği An

                Almanya’nın Eisleben kentinde dünyaya gelen Martin Luther, eğitimini Erfurt Üniversitesi’nde tamamlamıştır. Yağmurlu bir günde ailesinin yanına ziyarete giden Papaz, ziyaretten geri dönerken Erfurt yolunda yıldırım tarafından çarpılma tehlikesiyle karşı karşıya kalır. Bu olay Martin’in birçok şeyi düşünmesine neden olmuştur. Bu düşünceleri sonrasında ise keşiş olmaya karar verir.

                21 yaşında keşiş olmaya karar veren Martin Luther, ilk olarak Aziz Augustin tarikatına bağlı olan bir manastıra giderek ilahiyat eğitimi almaya başlar. Aldığı eğitimler sonucunda aynı yıl rahip olmayı başarır. Bundan bir yıl sonrada Wittenberg Üniversitesi’ndeki doktorasını bitirir ve burada ders vermeye başlar.

Martin Luther’in Başını Ağrıtan Olay

                Ünlü din adamı, Wittenberg Üniversitesi’nde ders verdiği yıllarda Roma tarafından görevlendirilen Dominiken keşişlerinden Johann Tetzel, Wittenberg çevresinde endüljans satışı yapıyordu. Kendisi ise manastırdaki yıllarından beri bu uygulamayı soruşturmaktaydı. Tüm araştırmalarını ve incelemelerini tamamladıktan sonrada endüljans hakkında bir eleştiri yazdı. “Endüljansın Kuvvetine Dair Tezler” adını taşıyan ve 95 tane maddeden meydana gelen bu metin, 31 Ekim 1517 yılında Martin Luther tarafından piskoposlara gönderildi. Metinle birlikte bir de mektup gönderen Papaz, mektubunda endüljans hakkındaki vaazların daha sağlam bir zemine oturtulması gerektiğini söyledi.

                Yıllar sonra yayılan bir rivayete göre Martin Luther’in bu tezleri Üniversite panosu sayılan Wittenberg Saray Kilisesi’nin kapısına astığı söylenir. Ancak bu rivayet halen kanıtlanamamıştır. Rivayet doğru olsun ya da olmasın bu tezler Almanya ve çevresine çok hızlı bir şekilde yayılmış ve endüljans satışlarında büyük düşüler meydana gelmiştir. Bu olayda reformasyon hareketlerinin başlamasına neden olmuştur.

                Yaşanan bu olaylar sonrasında 1518 yılında Roma, Luther’in fikirlerine karşı çıktı ve papalık davası açmaya karar verdi. Bu davada yargılanan Papaz, papa tarafından aforoz edildi. Afaroz nameyi halk arasında yakan Luther, İmparator Maximillian tarafından dinden çıkmış, sapkın olarak ilan edildi. Luther, tüm bu suçlamalara cevap vermesi için Roma’ya çağrıldı. Ancak o, yaşadığı olaylardan dolayı Roma’ya gitmedi. Bunun yerine Augsburg’ta bulunan Kardinal Cajetan’a ifade verdi. Luther’i dinleyen Cajetan, Papaz’a  fikirlerinden vazgeçmesini ve Kilise’ye yaptığı saldırıları bırakmasını istedi. Bu istekleri üzerine Luther’de tekrar Wİttenberg’e döndü. Din adamı burada Saksonya dükü tarafından korundu. Papa düke onu sürgüne yollamasını söylese de dük bunu kabul etmedi. Burada biraz daha düşünme fırsatı bulan Martin Luther bazı görüşlerinden vazgeçerek Papa’ya bir özür mektubu yazdı. Daha sonra ise Ingolstadt Üniversitesi’nin rektörü Johann Eck ile beraber endüljans hakkındaki bir münazaraya katıldı.

Martin Luther’in Yükselişi

               

 Papa, 15 Haziran 1520’de Martin Luther’i tekrar aforoz etti. Ekim ayı gibi papanın bu bildirisi Luther’in eline geçti ancak Erfurt Üniversitesi’nin öğrencileri bu bildiriyi yırttılar. Tüm olayı gören üniversite yetkilileri bu olaya hiçbir müdahalede bulunmadılar. Bu arada ise Luther en meşhur kitabı sayılan “Hristiyan Kişinin Özgürlüğü Üzerine” adlı kitabını yayımladı. Onun düşüncelerini yansıtan bu kitabın özünde ise özgürlük yatmaktaydı.

                Bu gelişmeler üzerine ünlü din adamı, 1521 yılında İmparator V. Charles tarafından Worms’a ifade vermek için çağrıldı. Kurula ifade vermek için yola çıkan Luther, Erfurt, Eisenach, Gotha ve Frankfurt gibi yerlerde vaazlar vererek Worms’a büyük bir kalabalıkla birlikte geldi. Kurul, Martin Luther’den kitaplarda yazdığı sapkın fikirlerinden vazgeçmesini istedi. Luther bu isteği reddedince kurul sonuç alamadan dağılmış oldu.

                Almanya’da karışıklıkların yaşandığı bir yılda köylüler  Martin Luther’in öğretilerini göz önüne alarak ekonomik koşullarını iyileştirmeye çalıştılar.

Son Söz

Daha sonraki yıllarda eski bir rahibe ile evlenen Papaz, bundan sonraki hayatında ayinler yaptı. Hıristiyanlığı korumak gerektiğini savunan kitaplar yayınladı. Ayrıca yazdığı kitaplarla Papa’ya büyük bir darbe vurdu. 17 Şubat 1546 yılında kalp ve böbrek yetmezliği sonucu hayatını kaybetti.

                Martin Luther’in yayınladığı maddeler savaşların başlamasına ve reformların oluşmasına neden oldu. O zaman kadar Avrupa’da tek güçlü mezhep olan Katolik mezhebi yavaş yavaş bölünmeye başlamış oldu.