Büyük Veba Salgını-Ortaçağda Kıyamet-II

Veba salgını temsili

Büyük veba salgınıyla ilgili yazı dizim devam ediyor.Yazımın ikinci kısmına hoşgeldiniz.

Salgını Nereden Geldi?

Hastalık o zamanın büyük ölçüde kullanılan ticaret yollarından ola İpek Yolu’ndan Avrupa’ya yayıldı.Çin’den Avrupa’ya getirlişinin öyküsü buydu çünkü Çin’de de veba sık karşılaşılırdı.

İlk veba salgını ise yine İpek Yolu üzerinde bulunan Volga yakınlarındaki Saray ve Astrahan’da  1346 yılında ortaya çıkmıştır

Büyük Veba Salgını Nasıl Başladı?

Kara vebanın Orta Asya kökenli olduğu sanılıyor çünkü bu bölgede yaşayan sıçanların kürkü Avrupa’da büyük rağbet görüyordu.Burdaki kürk tüccarları ise bu ölü veya ölmekte olan sıçanları toplayıp kürklerini Avrupa’ya gönderiyorlardı.Bu balyalar ilk olarak deniz yolu üzerinden Astahan ve Saray’a gelince, kürklerin üzerinde bulunan açlıktan kıvranan vebalı pireler canlıları ısırmaya başladılar ve böylece büyük veba salgını yani kara ölüm başlamış oldu.

Veba salgınında panik anları

Salgın Don Irmağı’ndan başlayarak Karadeniz kıyılarını dolaşarak o zamanın büyük limanlarından olan Kaffa’ya geldi.Burdaki kemirgen özellikle sıçan sayısı Kara veba’nın yayılması için biçilmiş kaftandı.Buradaki sıçanlar Avrupa ticaret gemilerinde yaşadıkları için salgının Avrupa’ya inmesi geç olmadı.

Kara ölümün yayılması için ticaret gemilerinden  daha elverişli bir ortam yoktu.Geminin içindeki bir sürü sıçan gemi tayfasının uyumasıyla ortaya çıkar ve her yere pire saçarlardı.Sıçanların hepsi vebadan ölünce ise aç kalan pireler insanları ısırır ve böylece tayfa da veba kapıyordu.

Bu sebeplerden dolayı 1347 yılında kara veba özellikle Kuzey İtalya’da bulunan Ceneva limanı ve Kaffa limanı arasındaki limanlarda başladı.Bu limanlar arasında bulunan o zamanın büyük limanlarından olan İstabul’daki Galata limanı ve Sicilya’da bulunan Messiana limanları büyük veba salgının patlamasına önemli ölçüde yarar sağladı.

O zamanın Bizans İmparatorunun oğlu bile salgında etkilenip öldü.Aynı imparator salgının Anadolu kıyıları , Ege Denizi’ndeki adalara gibi krallığı dahilindeki birçok yere nasıl yayıldığını ve halkının çoğunu nasıl kaybettiği hakkında önemli bilgiler kaydetmiştir.

Veba doktoru

Sicilyada’ki liman olan Messina da ilk belirtiler 1347’nin Ekim ayında meydana geldi ve sonra kısa süre içinde tüm Sicilya adasına yayıldı.Büyük veba salgını yayılmaya devam edip Sicilya adasından ticaret yapılan Tunus’a geçti ve oradan da Tunus’a yakın olan Sardunya Adası’na ve sonrada İspanya’ya geçti.

Önlemler alınmadı değildi.Cenovalılar çok sert bir önlem alarak doğudan gelen kendi gemilerindeki vatandaşları kıyıya yaklaştırmadı.Bu gemiler ise başka limanlar arayarak yakın italyan limanlarına gitti.Böylece salgının yayılma ivmesi daha da arttı.

Veba salgını Kahire, Şam gibi Akdeniz bölgesinde bulunan büyük şehirlere ise 1347 yılında İpek, köle ve kürk gibi eşyalar taşıyan ticaret gemileri sayesinde geldi.Diğer büyük ülkeler için kronolojik sıra şöyledir :

-1348 Fransa, İngiltere, İskandinavya

-1348 Almanya, Danimarka

-1351 Polonya

-1352 Rusya

Kara Ölüm 4 yılın ardından başladığı yer olan Rusya’ya geri gelmiş ve Batı Avrupa’da ise yavaş yavaş durulmuştur.

Büyük Veba Salgınından Sonra

Veba salgınında yardım dilenen halk

Kara vebadan birçok kişi ölmüştü ve ölenler akrabaları  miraslarına sahip olarak büyük servete eriştiler ve yüksek mevkiye sahip olup vebadan ölenlerin yerlerine de yine akrabaları yerleşti. Ama bu olay uzun sürmedi çünkü Almanya’dan bir salgın haberi daha geldi yıl 1356’yı gösteriyordu.

14. yüzyılın sonuna kadar veba Avrupa’yı bırakmayıp çok az aralıklarla küçük salgınlar yaşandı.Bu olaylar çok büyük çaplı olmasa da yine nüfusu büyük ölçüde etkiledi.

Avrupa nüfusu kendisi ancak 16. yüzyılının sonunda toparlayabildi.Avrupa kıtasındaki veba salgınlarının sonuncusu 1720-1722 yılında Fransa’da meydana geldi her ne kadar kara ölüm kadar kayıp olmasa da hemen hemen yüz bin kişi öldü.