Header Ads

Büyük Veba Salgını-Ortaçağda Kıyamet I

Salgında bir hekim
Büyük Veba Salgını, 1346-1352 yılları arasında Avrupa’da sadece 20 milyon tüm dünyada ise 75 milyon kişinin öldüğü o zamanın popülasyonuna  göre bir kıyamet niteliğinde bir olaydı.Daha önce de veba salgınları olmuştu. Örnek vermek grekirse Roma zamanında yaklaşık bu tarihten 750-800 yıl önce İmparator Justinyen zamanında sonra 200 ve 400 yıl sonra da kara ölüm Avrupa’yı vurmuştu.Ama hiçbiri bu kadar yıkıcı ve ölümcül olmamıştı.Bu olayın biraz derinlerine bakalım isterseniz.






Büyük Veba Salgınında Hastaların Durumu


Salgın zamanında ölüm oranları yaklaşık %70-75 civarında idi.Eğer kişiye bulaşırsa ortalama 5 günde ölüm geliyordu.Hastalığın genel belirtileri lenf bezlerinde şişmeydi.Özellikle kasık ve koltuk altlarında büyüyen lenf bezleri hastaya çok acı veriyordu.Vebanın bu türüne”bubonik veba” denmiştir.Çünkü bu lenflerdeki şişliklere “bubon” denirdi.

Veba salgını temsili
Bubonlar belirir ve ardından ortalam 3 gün içinde yüksek ateş, dolayısıyla sayıklamalar ve en önemlisi deri altında siyah bir görünüm almasını sağlayan kanamalar gelirdi.Unutmayın bu salgının bir diğer ismi de kara vebadır.Ortağçada bubonların git gide büyümesiyle ve hsta daha sancılı hale gelmesinden sonra bubonlar patlatılır ve içindeki irin dışarı akıtılırdı.Bubonları patlatmak hasta için ölüme eşdeğerdi günümüze gelen bilgilere göre bile ölüye yakın hastalar bile bu patlatmayla çığlıklar atar ve debelenirlerdi.O zamanki doktorlar bubonların patlamısını iyiye yorarlardı çünkü ölenlerin yarısısından çoğu daha erken bubonları patlamadn öldüğü için bu olay hastanın içinde hala savaşabilecek gücün olduğunun simgesiydi.

Büyük veba salgınındaki  veba mikrobu direk olarak hastanın kanına girierdi.Bu durum ahstalarda kısa zamanda ölüme, şok ve büyük miktarlarda kanamaya yol açardı.Bu türe “septisemik veba” denirdi.Başka bir türü de “veba zatüresi”dir.Bu türde ise hasta zatüreden dolayı kanlı balgam çıkara çıkara ölürdü.
  

Büyük Veba Salgını-Nasıl Yayılıyordu ?


Temel nedeni bilgisizlik ve cahillik ve pislik.Veba, insanlara mikroplu sıçan ve pireyle bulaştı ama insanlar malasef bunu bilmiyordu.Genellikle insanlar tarafınadan o zaman ki burç durumuna ve kötü bir ortamdan kaynaklandığı düşünülüyordu.Daha bağnaz ve skolastik düşünceye bağlı olanlar ise hastalığın sihir, cadı ve diğer dinler tarafından kendi dinlerine kasti bir saldırı olarak düşünüyorlardı.Kara ölüm için her din bir başkasını suçluyordu.

Veba salgınında bir şifacı
Mikrop ise 1894’te Alexandre Yersin adında bir mikrobiyolog tarafından buldu ve ismini “Yersina pestis” koydu.Bu mikrop dünya üzerindeki hemen hemen tüm kemirgenlerin biraz taşıdığı ve bir başka kemirgene ise pire yoluyla geçtiği anlaşıldı.Büyük veba salgınındaki bubonik veba da bu pirelerin insanı ısırmasıyla bulaştı.Çok az da olsa vebalı kişi konuşurken veya öksürürdüğü zaman tükürükler başka insana sıçrayarak bulaşır ama temel bulaşım yolu pirelerdir.Bu nedenle veba salgını bölgedeki tüm vebalı fareler öldüğünde bir yavaşlama eğrisine girerek yavaş yavaş ortadan kaybolur.

Dediğimiz gibi kara vebanın insanlar arasında yayılabilmesi için önce kemirgenlerin veba geçirmesi gerekir.Bu durumda insanlar ve sıçanların iç içe bir ortamda yaşaması gerekir.Ortaçağı gözümüzün nüne getirdiğimizde bu durumun hem taşra hem şehir bölgelreinde böyle olduğunu görürürüz.Büyük veba salgınında bunun rölü ise çok büyüktü.

Hiç yorum yok

Blogger tarafından desteklenmektedir.